Dylematy związane z glutenem: co musisz wiedzieć o jego wpływie na zdrowie?

Gluten wywołuje wiele emocji i dyskusji, stając się jednym z najbardziej kontrowersyjnych elementów współczesnych diet. Dla jednych wykluczenie go z jadłospisu wydaje się jedynie chwilowym trendem, inni zaś traktują gluten jak zagrożenie. Media pełne są sprzecznych informacji, które tylko podsycają ten spór. Ten artykuł nie ma na celu rozstrzygnięcia debaty, ale ma za zadanie przybliżyć, dlaczego dla osób z chorobami autoimmunologicznymi unikanie glutenu może być kluczowe – i nie mówimy tutaj tylko o celiakii.

Celiakia: kiedy gluten staje się wrogiem

W czasie trawienia zawartego w pszenicy glutenu powstają peptydy, składające się z od 10 do 30 łańcuchów aminokwasowych. U osób chorych na celiakię te peptydy, kiedy dotrą do jelita cienkiego, i napotkają enzym transglutaminazę, zaczyna się proces, który może prowadzić do zapalenia. W przypadku celiakii, reakcja organizmu jest jasna i zrozumiała, jednak inne reakcje na gluten pozostają nie do końca wyjaśnione.

Inne reakcje na gluten

Nieceliakalna nadwrażliwość na gluten (NCGS) zyskała ostatnio dużo uwagi, ale często pomija się fakt, że problemy z glutenem mogą dotyczyć również innych białek zawartych w pszenicy i innych zbożach.

• Lektyny: Białka pszenicy, takie jak lektyny, mogą wywoływać reakcje immunologiczne, nawet jeśli testy na celiakię są negatywne.
• Gluteniny: Niektórzy ludzie mogą reagować wyłącznie na gluteniny, co utrudnia diagnozę standardowymi testami.
• Gliadyny: Istnieje kilka rodzajów gliadyn, na które organizm może wytwarzać przeciwciała. Większość testów skupia się jedynie na jednym z nich.
• Subtelne różnice: Istnieją subtelną różnicę między celiakią a NCGS, polegającą m.in na obecności przeciwciał przeciwko transglutaminazie.

Pszenica a autoimmunologia

Problem z glutenem nie ogranicza się tylko do układu pokarmowego. Nadwrażliwość na gluten często manifestuje się objawami neurologicznymi, a nie enteropatiami. Objawy mogą dotyczyć również stawów i innych części organizmu, co wskazuje na szeroki zakres wpływu glutenowych peptydów na organizm.

Pszenica a współczesna dieta

Zmiany w uprawie i przetwarzaniu pszenicy sprawiły, że dzisiejsza pszenica różni się od tej, która była spożywana przez naszych przodków. Hybrydyzacja i obróbka przemysłowa mogą zmieniać strukturę białek pszenicy, czyniąc je bardziej reaktywnymi.

Podsumowanie: gluten – tak czy nie?

Decyzja o wykluczeniu glutenu z diety powinna być podjęta z uwagą, szczególnie u osób z chorobami autoimmunologicznymi. Niestandardowe reakcje organizmu na gluten i inne składniki pszenicy mogą wymagać indywidualnego podejścia oraz szerokiej diagnostyki. Ważne jest, aby słuchać sygnałów wysyłanych przez organizm i współpracować z lekarzem, który pomoże dobrać najlepszą strategię żywieniową.